: تـهران،خیابان مطهری،خیابان
فجر،روبهروی بیمارستان جم
: درمان سندرم ایمپینجمنت یا نشانه‌های گیر افتادگی روتاتو کاف شانه با جراحی بسته و تزریق
سندرم ایمپینجمنت شانه زمانی رخ می‌دهد که تاندون‌های عضلات شانه بین سراستخوان بازو و زائده آکرومیون گیر می‌کنند. آکرومیون جزئی از استخوان کتف بوده و در بالای سراستخوان بازو قرار دارد. این امر موجب می‌شود تاندون‌ها و بورس‌ها (کیسه حاوی مایع زلال بین تاندون و آکرومیون) ملتهب و متورم شوند. هنگامی که دست به کناره‌های بدن کشیده می‌شود این درد بیشتر می‌شود. آسیب‌های خفیف و حرکات تکراری که موجب التهاب بورس‌ها می‌شود با مرور زمان موجب وخامت این بیماری می‌شود. اشکال خاص آکرومیون افراد را در معرض مشکلات مخرب آکرومیون و بورس‌ها قرار می‌دهد. افزایش سن و شروع بیماری آرتریت ممکن است موجب رشد خار استخوانی شود. با رشد استخوانی فضا برای عضلات شانه تنگ‌تر می‌شود. این بیماری در بین افراد مسنی که ورزش می‌کنند و یا فعالیت‌های کاری آن‌ها به‌گونه‌ای است که مجبورند مدام دست‌های خود را بالای سر ببرند بیشتر مشاهده می‌شود. در این مقاله به معرفی برخی از روش‌های درمانی سندرم ایمپینجمنت شانه یا گیرافتادگی شانه می‌پردازیم.
انواع
انواع ایمپینجمنت شانه عبارتند از:
- حالت اول: بورس‌ها و تاندون‌ها ملتهب می‌شوند.
- حالت دوم: ضخامت و زخم بورس‌ها بیشتر می‌شود.
- حالت سوم: در این حالت عضلات شانه تحلیل رفته و پاره می‌شوند.
علت
وقتی دست‌ها به‌سمت بالا کشیده می‌شوند، تاندون‌های عضلات شانه از فضای باریک در بالای شانه عبور می‌کند. این فضای باریک معروف به فضای زیر اخرمی است. اصطحکاک تاندون‌ها و یا گیرافتادن آن‌ها در بالای این فضا (آکرومیون) موجب درد در ناحیه شانه و گیرافتادگی شانه می‌شود. علل بیماری سندرم ایمپینجمنت شانه:
- تورم، ضخامت و پارگی تاندون‌ها: تمامی این موارد ممکن است در اثر آسیب، استفاده زیاد از عضلات شانه ( در برخی از ورزش‌ها مانند شنا و تنیس) و یا سایش و پارگی ناشی از افزایش سن رخ دهند.
- تحریک و التهاب بورس‌ها: بورس‌ها کیسه پر از مایع هستند که بین تاندون و آکرومیون قرار دارد. آسیب به شانه و یا استفاده زیاد از شانه ممکن است موجب تحریک و التهاب بورس‌ها (بورسیت) می‌شود.
- تغییر شکل آکرومیون: درحالت مادرزاد، آکرومیون صاف و مسطح است اما اگر تغییر شکل داده و خم و یا قوس‌دار شود موجب درد شانه می‌شود.
- رشد استخوانی در آکرومیون: رشد استخوانی یا همان خار استخوانی معمولا با افزایش سن خود را نشان می‌دهد.
علائم نشانه‌های گیرافتادگی شانه
اغلب استفاده بیش‌از حد از شانه و عضلات آن باعث می‌شود علائم درد کم‌کم در بیمار شروع شوند. علائم درد ناشی از ایمپیجمنت شانه عبارتند از:
- در مراحل اول بیمار درد تیز و متناوبی را در ناحیه شانه احساس می‌کند.
- با پیشرفت بیماری درد نیز بیشتر و پایدارتر می‌شود.
- گرچه درد معمولا بعد از شروع سندرم آغاز می‌شود ولی پیش از شروع و رشد، بیمار معمولا درد خفیفی دارد ولی نادیده گرفته و به‌خاطر نمی‌سپارد.
- با شروع التهاب، حرکات ساده برای بیمار دردناک است.
- حرکات بالای سر موجب درد بیشتری در بیمار می‌گردد. وقتی دست‌ها به سمت بالای سر کشیده می‌شوند، فضای داخل کتف کوچکتر شده و فشار بیشتری بر بروس‌ها وارد می‌شود.
- حرکات دست در سطح کمر دردناک نیستند چون در این حالت فضای کافی برای بروس‌ها وجود داشته و فشار کمتری روی آن وارد می‌شود.
- درد شانه در شب به دو دلیل افزایش می‌یابد: اول این‌که التهاب و تورم شانه در طول روز به دلیل فعالیت بیشتر می‌شود درنتیجه بیمار در عصر و شب درد بیشتری در شانه احساس می‌کند. دوم این‌که در طول شب ذهن آزادتر بوده و بیشتر به درد تمرکز می‌کند.
تشخیص
بررسی دقیق سوابق پزشکی و معاینات فیزیکی بیمار کمک می‌کند تا پزشک به‌راحتی بیماری را تشخیص و درمان کند. پزشک بعد از بررسی علائم، برای اطمینان از این‌که بیمار به سندرم ایمپینجمنت شانه مبتلا شده یا نه و همچنین جلوگیری از موارد دیگر تست‌های عضلانی را اجرا می‌کند. در این حالت، دست بیمار را در وضعیتی قرار می‌دهد که درد دوباره به سراغ بیمار بیاید و بتواند تشخیص دقیق خود را ارائه دهد. آزمایش‌های مختلفی وجود دارند که با مشخص کردن محدوده‌های خاص درد و ضعف، کمک بسیاری به تشخیص بیماری می‌کنند. ارزیابی‌های بیشتر در این زمینه شامل :
تشخیص از راه تزریق: با کمک این روش پزشک می‌تواند تشخیص دهد که علت درد سندرم ایمپینجمنت شانه است یا پارگی عضلات شانه. برای از بین بردن درد، داروی بیهوشی موضعی به بورس‌ها تزریق می‌شود. به محض این‌که درد تسکین یافت اگر عضلات قدرت کششی خود را بازیابند به‌احتمال زیاد ضعف ناشی از درد بوده و تاندون‌های عضلات شانه پاره نشدند اما اگر قدرت کششی یا تحمل وزن به عضلات بازنگشت احتمال پارگی تاندون‌ها زیاد است.
اشعه ایکس: با کمک اشعه ایکس می‌توان علائم آرتریت، شکستگی‌ها و خارهای استخوانی در اکرمیون را مشاهده کرد. تنها ایراد این روش این است که اشعه ایکس فقط ساختارهای استخوانی را نشان می‌دهد نه بافت‌های نرم بنابراین این تصویر در مراحل اولیه بیماری خیلی مفید و موثر نیستند.
ام‌آر‌آی (تصویربرداری رزونانس مغناطیسی): پزشک می‌تواند ماهیچه و بافت‌های نرمی را که با اشعه ایکس قابل مشاهده نیستند به‌وضوح ببیند.
درمان ایمپیجمنت شانه
درمان غیرجراحی
از انجام کارهایی که موجب تشدید درد می‌شود خودداری کنید. به مدت چند روز یا چند هفته، فعالیت‌هایی را که شامل حرکت مکرر دست به‌سمت بالای سر است (مانند شنا و تنیس) انجام ندهید. از فیزیوتراپیست خود سوال کنید که چه زمان می‌توانید مجددا به فعالیت‌های خود ادامه دهید. حرکت کامل دست خود را متوقف نکنید. فعالیت‌های روزمره و طبیعی خود را تا جایی‌که امکان دارد آهسته ادامه دهید تا عضلات شانه شما ضعیف یا خشک نشود. بهتر است که چند بار در طول روز و هر بار به‌مدت ۱۵ دقیقه از کیسه یخ استفاده کنید. اگر کیسه یخ در دسترس نداشتید می‌توانید از کیسه حاوی سبزیجات منجمد استفاده کنید. کیسه یخ یا سبزیجات منجمد را مستقیم روی پوست قرار ندهید بلکه به حوله نرم پیچیده سپس روی شانه خود بگذارید. داروی مسکن مصرف کنید. داروهای ضدالتهاب مانند ایبوپروفن و یا پاراستامول تاثیر خوبی در تسکین درد دارند.
تزریق استروئید
تزریق استروئید به شانه زمانی صورت می‌گیرد که استراحت و انجام حرکات ورزشی تاثیری در تسکین درد نداشته باشد. با وجود این‌که ممکن است تزریق بیش از یک بار انجام شود اما توصیه شده که بیشتر از ۲ بار تزریق را انجام ندهید چراکه این کار در دراز مدت به تاندون‌های شانه آسیب می‌رساند.
بلاک عصبی
بی‌حسی عصب سوپرا کلاویکولر تکنیک جدیدی است که در مراکز درمانی جهت تسکین درد و درمان سندرم ایمپینجمنت بکار می‌رود. این نوع درمان کاملا سرپایی بوده و نیاز به بستری شدن بیمارندارد. تزریق ماده بی‌حس کننده همراه با داروی استروئیدی به‌طور موقت علائم درد را برطرف می‌کند. در طی این روش، گذرگاه عصبی که از طریق آن علائم درد از شانه به ستون فقرات و به سمت مغز ارسال می‌شود مسدود می‌شود. بیمار برای مدت کوتاهی می‌تواند دست خود را بدون درد حرکت دهد. گاهی اوقات این روش به‌تنهایی موجب بهبود عملکرد و حرکت شانه می‌شود.
درمان با لیزر
لیزر همراه با حرکات ورزشی درمانی در بیمارانی که مبتلا به سندرم زیر اکرومیال (التهاب تاندون عضلات شانه، التهاب تاندون‌های دارای ماهیچه دوسر)هستند تاثیر قابل‌توجهی در کاهش درد و بهبود حرکت و عملکرد شانه دارد.
فیزیوتراپی و تمرینات شانه
بعد از بهبود درد شانه، فیزیوتراپیست به بیمار توصیه می‌کند برای انجام تمرینات ساده ورزشی به یک مرکز فیزیوتراپی مراجعه کند. در جلسات فیزیوتراپی برای بهبود وضعیت شانه و استحکام بیشتر عضلات شانه حرکات ورزشی به بیمار آموزش داده می‌شود تا درد بهبود یافته و دامنه حرکات شانه بیمار بهتر شود. در ابتدا بهتر است بیمار حرکات و تمرینات را زیر نظر متخصص فیزیوتراپی انجام دهد. بعد از فراگرفتن دقیق تمرینات، می‌تواند درخانه به انجام آن‌ها ادامه دهد. اگر انجام تمرینات درد را تشدید کرد و یا درد بعد از چند هفته بهبود نیافت بهتر است به متخصص فیزیوتراپی مراجعه و موضوع را با او درمیان گذاشت.
