پارگی روتاتور کاف و درمان آن با جراحی بسته و فیزیوتراپی
پارگی روتاتور کاف یک آسیب شایع است به خصوص در ورزشهایی مانند بیس بال و یا تنیس، یا در مشاغلی مانند نقاشی و یا تمیز کردن پنجرهها. این عارضه معمولا با گذر زمان بر اثر سایش و پارگی طبیعی، یا در صورت تکرار یک حرکت یکسان چندین و چند بار، رخ میدهد. اما اگر روی دست خود بیافتید یا چیز سنگینی بلند کنید، نیز این اتفاق میتواند به طور ناگهانی رخ دهد. روتاتور کاف یک گروه از چهار ماهیچه و تاندون است که مفصل شانه را ثابت میکند، و امکان بلند کردن و چرخاندن بازوها را فراهم میکند. ۲ نوع پارگی روتاتور کاف وجود دارد. پارگی جزئی زمانی است که تاندون که از بالای شانه محافظت میکند، ساییده شده یا آسیب دیده است. و نوع دیگر، پارگی کامل است، و زمانی رخ میدهد که پارگی به کل تاندون سرایت کرده و یا تاندونها از استخوان بازو جدا میشوند. برای درمان پارگی روتاتور کاف روشهای زیادی وجود دارد. اگر این عارضه خفیف بوده و درد چندانی نداشته باشد فیزیوتراپی و انجام ورزشهای مرتبط که به وسیلهی فیزیوتراپ توصیه میشود میتواند موثر باشد. اما اگر این عارضه شدید باشد تنها روش جراحی موثر است.
دلایل
کشش یا پارگی روتاتور کاف ناشی از استفاده بیش از حد یا آسیب شدید است. تاندونهایی که عضلات را به استخوانها متصل میکنند، میتوانند به صورت جزئی یا به طور کامل بیش از حد کشیده یا پاره شوند. روتاتور کاف همچنین میتواند پس از افتادن، تصادف با اتومبیل یا یک آسیب ناگهانی دیگر کشیده یا پاره شود. این آسیبها معمولا باعث درد شدید و آنی میشوند.
علائم
همیشه نمیتوانید پارگی روتاتور کاف را احساس کنید. اما در بعضی موارد ممکن است دارای علائم زیر باشید:
- با بالا بردن دست مشکل دارید.
- هنگامی که بازوی خود را به جهتهای خاصی تکان میدهید یا روی آن لم میدهید احساس درد میکنید.
- در شانههایتان ضعف دارید.
- آنگونه که قبلا به طور معمول چیزی را بلند میکردید، الان از انجام این کار ناتوان هستید.
- هنگام حرکت بازو، صدای تق تق میشنوید.
اگر هر کدام از این علائم را دارید، به پزشک مراجعه کنید. اگر برای درمان پارگی روتاتور کاف کاری انجام ندهید، در طول زمان میتوانید دچار مشکلات جدیتری شوید. با درمان این عارضه میتوانید از مبتلا شدن به شانهی یخ زده یا آرتروز جلوگیری کنید.
چه کسی در معرض خطر است؟
پارگی روتاتور کاف حاد یا انحطاطآور باشد. آسیبهای حاد معمولا به دلیل یک حادثه خاص رخ میدهند، که میتواند ناشی از بلند کردن اشیا خیلی سنگین، افتادن یا اعمال فشار و زور روی شانه در حالتی ناجور، باشد. در جوانان بیشتر احتمال ایجاد این نوع آسیب روتاتور کاف وجود دارد. پارگیهای انحطاطآور ناشی از استفاده بیش از حد در طولانی مدت هستند. افرادی که بیشتر احتمال ابتلا به این خطر را دارند عبارتند از:
- ورزشکاران، به خصوص بازیکنان تنیس، بازیکنان بیسبال، پاروزنان و کشتیگیران.
- افرادی که مشاغل آنها نیازمند تکرار بالا بردن دست است مانند نقاشان و نجارها.
- افراد بالای ۴۰ سال
تشخیص
- پزشکان از سابقهی پزشکی، معاینه فیزیکی و اسکن تصویر برداری برای تشخیص پارگی روتاتور کاف استفاده میکنند و همچنین ممکن است درباره فعالیتهای بدنی در محل کار سوالهایی از بیمار بپرسند. این سوالات تعیین میکنند که آیا بیمار دچار خطر افزایش یافته عارضهی انحطاطآور است یا نه.
- پزشک همچنین محدوده حرکات و قدرت را در بیمار بررسی خواهد کرد. پزشکان عارضههای مشابه همچون عصب تحت فشار یا آرتروز را نیز بررسی میکنند.
- اسکن تصویربرداری، مانند اشعه ایکس، میتواند هر گونه خار استخوان را شناسایی کند. این رشد استخوان کوچک میتواند به تاندون روتاتور کاف مالیده و باعث درد و التهاب شود. تصویربرداری رزونانس مغناطیسی یا اسکن اولتراسوند نیز میتواند مورد استفاده قرار گیرد. این ابزار، بافت نرم از جمله تاندونها و ماهیچهها را بررسی میکنند، و میتوانند به شناسایی پارگیها کمک کرده و همچنین میزان بزرگی و شدت پارگیها را نشان دهد.
درمان
درمان اولیه
پزشک ممکن است ترکیبی از استراحت و عدم تحرک را برای کاهش درد و تورم در شانه پیشنهاد کند.
جراحی باز
اگر پارگی بزرگ یا پیچیده باشد، اغلب برش جراحی باز معمول (به طول چند سانتیمتر) مورد نیاز است. جراح روی شانه برش را ایجاد میکند و یکی از عضلات شانه (ماهیچه دالی) را برای بهتر دیدن و دسترسی به تاندون پاره شده باز میکند. در طی جراحی ترمیم باز، جراح معمولا خار استخوان را از زیر استخوان لبه قدامی آکرومیون بر میدارد (این روش آکرومیوپلاستی نامیده میشود). ترمیم باز، اولین روش مورد استفاده برای روتاتور کاف پاره شده، بود، که عوارض زیادی داشته است و بافت باز شده در این نوع جراحی نسبت به جراحی بسته بسیار دیرتر التیام مییابد. در طول سالها، تکنولوژی جدید و تجربهی جراحی بهبود یافته منجر به روشهای کمتر تهاجمی شده است.
جراحی آرتروسکوپیک (جراحی بسته)
در طی روند آرتروسکوپی، جراح یک دوربین کوچک، به نام آرتروسکوپ، را به داخل مفصل شانه وارد میکند. این دوربین تصاویر را بر روی یک صفحه نمایش تلویزیونی نشان میدهد و جراح از این تصاویر برای هدایت ابزارهای کوچک جراحی استفاده میکند. در طی روند آتروسکوپی، جراح میتواند ساختار شانهی شما را با جزئیات بزرگ در یک مانیتور ویدئویی ببیند. تصویر و عکس، آرتروسکوپ و ابزار جراحی که از طریق پورتالها در مفصل شانه قرار میگیرد را نشان میدهد. از آنجا که آرتروسکوپ و ابزار جراحی باریک هستند، جراح میتواند به جای برشهای بزرگتر که برای جراحی استاندارد باز مورد نیاز هستند، از برشهای خیلی کوچک (بریدگیها) استفاده کند. ترمیم کامل آرتروسکوپی معمولا یک روش سرپایی است و برای ترمیم روتاتور کاف پاره شده، روشی حداقل تهاجمی میباشد.
فیزیوتراپی
درمان فیزیوتراپی برای تسریع فرآیند بهبود و ایجاد نتیجه مطلوب در همه بیماران مبتلا به این بیماری حیاتی است. درمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- ماساژ بافت نرم
- الکتروتراپی (به عنوان مثال اولتراسوند)
- تحرک مفصل
- سوزنکاری خشک
- سرما یا گرما درمانی
- استفاده از اسلینگ
- تمرینات پیشرفته برای بهبود انعطاف پذیری و قدرت (بخصوص تثبیت کنندههای استخوان سر شانه و عضلات روتاتور کاف)
- آب درمانی
- ورزش و توصیه فعالیتهای اصلاحی
- اصلاح شیوه
- اصلاح وضعی
- توصیههای ضد التهابی
تمرینات
فشردن استخوان کتف
این تمرین را نشسته یا ایستاده با گردن صاف انجام دهید. چانه باید کمی به سمت تو و شانهها کمی عقب باشند. به آرامی استخوان کتف را تا آنجا که امکان دارد و با درد و شدیدتر شدن علائم همراه نباشد، به داخل فشار دهید. این حالت را ۵ ثانیه نگه دارید و ۱۰ بار تکرار کنید.
تمرینات آونگی
به طرف جلو خم شوید و بازوی خود را روی نیمکت یا میز تکیهگاه قرار دهید. کمر خود را صاف نگه دارید و شانهها را شل کنید، تا آنجا که میشود بدون درد وتا جایی که کشش بیشتر از حد ملایم تا متوسط نباشد، به آرامی بازوی آسیب دیده را به جلو و عقب تاب دهید. در صورتی که این تمرین باعث به وجود آمدن یا تشدید علائم نشود، این تمرینات را ۱۰ بار تکرار کنید.
چرخش آونگی
به طرف جلو خم شوید و بازوی خود را روی نیمکت یا میز تکیهگاه قرار دهید. کمر خود را صاف نگه دارید و شانهها را شل کنید، به آرامی بازوی خود را تا آنجا که بدون درد امکان دارد دایرهوار در جهت عقربههای ساعت تاب دهید. تمرین را تکرار کنید و دست خود را برخلاف عقربههای ساعت حرکت دهید. در صورتی که باعث ایجاد نشانه یا تشدید علائم نشود، در هر جهت ۱۰ بار حرکات را تکرار کنید.
کشش بالش فومی
همانطور که در تصویر نشان داده شده است، یک بالش فومی را زیر قسمت بالای کمر خود قرار دهید. در حالت عادی نفس بکشید و کمر و گردن خود را شل کنید. در صورت راحت و بدون درد بودن این حالت را به مدت ۱۵ تا ۹۰ ثانیه حفظ کنید.