درمان درد دررفتگی مفصل بین شانه،کتف و بازو با روش بلاک عصبی
دررفتگی کتف آسیبی دردناک و ناخوشایند از مفصل گلنوهومرال است. گرچه اغلب دررفتگیها روبهجلو(قدامی) هستند، ممکن است دررفتگی کتف درحالت روبهعقب یا روبه پایین نیز ایجادشود. نوع خاص دررفتگی بر اساس موقعیت سراستخوان بازو نسبت به گلنوئید (سوکت شانه) در زمان تشخیص، تعیین میشود. دررفتگی کتف را میتوان به روشهای جراحی یا غیر جراحی مانند جا انداختن بازو درمان کرد.
انواع
دررفتگی قدامی کتف
دررﻓﺘﮕﯽ قدامی کتف هنگامی رخ میدهد ﮐﻪ ﺳﺮ اﺳﺘﺨﻮان ﺑﺎزو از ﺣﻔﺮه ﮔﻠﻨﻮﺋﯿﺪ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺟﻠﻮ ﺧﺎرج ﺷﺪه و در زیر زائدهی کوراکوئید قرارمیگیرد. این نوع دررفتگی کتف بعضاً با نام دررفتگی ساب کوراکوئیدی نیز شناخته میشود. در این موارد معمولا کپسول مفصلی از حاشیه حفره گلنویید کنده میشود (ازبینمیرود). دررﻓﺘﮕﯽ قدامی شانه میتواند براثر جداشدن لابروم(لایه غضروفی ضخیم دورتادور گلنوئید) نیز اتفاق بیافتد. ممکن است لابروم و کپسول مفصلی با هم از لبه قدامی(جلویی) گلنویید کنده شوند، در این حالت آسیب ایجاد شده را ضایعه بنکارت مینامند. شکستگی فشاری سراستخوان شانه ناشی از نیروی وارده از یک ضربه سخت به گلونوئید را ضایعه Hill-Sachs میگویند. سه چهارم بیماران مبتلا به ضایعه بنکارت به ضایعه Hill-Sachs نیز دچار میشوند.
دررفتگی خلفی و روبه پایین
زمانی که دررفتگی خلفی اتفاق میافتد، سراستخوان بازو به پشت حفرهی گلنوئید میرود. دررفتگی روبه پایین حالتی را توصیف میکند که سر استخوان بازو به سمت محلی زیر حفره گلنویید حرکت میکند. تنها 5 تا 10 درصد از کل دررفتگیها را دررفتگی روبه پایین و خلفی تشکیل میدهند. اغلب دررفتگیهای کتف روبه جلو هستند.
علل
شانه مفصلی بسیار متحرک و دربرابر دررفتگی شانه نسبت به مفاصل دیگر آسیبپذیرتر است. حفره گلنویید نسبت به سراستخوان شانه کوچک است. لذا مفصل شانه بهطور بالقوه ناپایدار است. ماهیچهها، رباطها و آناتومی استخوانی شانه همگی برای حفظ ثبات شانه و جلوگیری از دررفتگی کتف باهم همکاری میکنند. هنگامیکه هریک از این ساختارها به هر شکلی آسیب ببینند یا تغییر کنند دررفتگی شانه اتفاق میافتد.
- پارگی یا جداشدن روتاتورکاف یکی از شایعترین آسیبهایی است که منجر به دررفتگی شانه میشود.
- شکستگی استخوان بازو و آسیبدیدگی هریک از عصبهایی که به روتاتورکاف میرسند(مانند عصب زیر بغل، شبکه عصبی بازویی) نیز میتواند منجر به دررفتگی شانه شود.
- زمین خوردن روی کف دست و سقوط مستقیم روی سمت خارجی شانه(از پشت یا بغل) منجر به دررفتگی کتف قدامی میشود.
- انقباضات عضلانی شدید ناهماهنگ در طول یک حمله و تشنج جدی نیز میتواند باعث دررفتگی کتف شود.
- حرکات قدرتی که باعث پارگی یا جداشدگی ساختار بافت نرم شود منجر به دررفتگی کتف میشود. دور کردن قدرتی دست از مرکز بدن، چرخش به سمت خارج و کشش متداولترین علل دررفتگی شانه هستند. استخوان ممکن است از کپسول مفصلی خارجشود و سر استخوان بازو بین کپسول و استخوان قرار بگیرد.
- با ایجاد اولین دررفتگی کتف، احتمال دررفتگیهای بعدی (عودکردن) بسیار بالاست(به احتمال 90 درصد). نیروی ناشی از اولین دررفتگی کتف باعث میشود که بخش کروی(سر استخوان) شانه، با تضعیف بافت نرم که سر استخوان شانه به کمک آن میتواند به عقب بلغزد، از مفصل (حفره) مربوط به آن با فشار خارج شود. برخی از افراد مبتلا به رباط شل بارها دچار دررفتگی شانه و درگیر جاانداختن آن بودهاند. این عارضه نوعی دررفتگی معمول است و باید نادیده گرفته شود.
- بیشترین شیوع دررفتگیهای مکرر در جوانان است (افرادی که در سن زیر 20 سال آسیب دیدهاند). دررفتگی 60 درصد از بیماران 20 تا 40 سال از نوع عودکننده است. اما تنها 10 درصد افراد بالای 40 سال دررفتگی مجدد را بار دیگر تجربه میکنند. شرکت در فعالیتهای ورزشی خطر آسیبدیدگی مجدد را افزایش میدهد.
- پس از دومین آسیبدیدگی، دررفتگی کتف با کمترین نیرو، فشار یا تنشی ممکن است عودکند.
علائم دررفتگی شانه
- اکثر افرادی که دچار دررفتگی کتف میشوند پس از افتادن، صدمه و یا وقوع سایر حوادث آسیبرسان، درد ناگهانی و شدیدی را در ناحیه شانه تجربه میکنند. در این هنگام نگهداشتن بازو در مقابل بدن با دست دیگر یک واکنش طبیعی است.
- درد و احساس دلهره با هر حرکت بازو طبیعی است. این نوع دلهره در هنگام باقیماندن ناپایداری پس از جا انداختن دستی شانه نیز وجود دارد. شما ممکن است بهطور مداوم نگران باشید که حتی اگر دست خود را بهدرستی حرکت دهید، دوباره ازجای خود در برود.
- هنگام بروز دررفتگی رو به پایین، پایین آوردن بازو کاری دشوار و در برخی موارد غیر ممکن است. این عارضه به این علت اتفاق میافتد که سر استخوان شانه در زیر حفره گلنوئید گیر میکند.
تشخیص
هنگامیکه این آسیب منجربه تغییرشکل ظاهری میشود، تشخیص آسان است. هنگامیکه تغییرشکل ظاهری کمتری رخمیدهد، محل درد و اشعهX به پزشک کمک میکنند تا بهتر تشخیص دهد. دربرخی موارد اگر بیمار را وادار کنیم تا وزنهای را در دست خود نگهدارد تغییرشکل افزایش مییابد که باعث میشود تا آسیب وارده در عکسبرداری اشعهX واضحتر باشد.
درمان غیر جراحی
در بسیاری از موارد میتوان بدون نیاز به عمل جراحی دررفتگی کتف را جاانداخت. به این روش جااندازی بسته دررفتگی کتف میگویند. بسیاری از متخصصان درد(مخصوصا کسانی که در موارد اورژانسی آموزش دیدهاند) میدانند که چگونه شانه را به سمت سوکت بازگردانند.
یکی از روشهای ساده برای جاانداختن دررفتگی قدامی کتف، قراردادن بیمار درحالت دراز کشیده به شکم است بهطوری که صورت بیمار روبه پایین باشد. باید بازوی آسیبدیده به لبه یک میز تکیه داده شود. سپس باید این بازو وزنهای متصل شود و بازو در حالت آویزان کنار لبه میز قرار گیرد. با این روش همانطورکه ماهیچههای شانه استراحت میکنند، سر استخوان شانه به موقعیت اولیه خود باز میگردد. این روش ممکن است چند دقیقه طول بکشد.
اگر روش پسیو پوزیشن برای یک دررفتگی قدامی موثر واقع نشود، پزشک معالج جااندازی را با بیهوشی عمومی روی بیمار انجام میدهد و کشش روی اندام فوقانی اعمال میشود. در این حالت پزشک ابتدا دست بیمار را کمی از بدن دور نگه میدارد در همینحال فشارهای جانبی و روبه عقب بر روی سر استخوان شانه اعمال میشود. دررفتگی کتف خلفی را نیز میتوان با روشهای مشابه درمان كرد. در این معالجات بازوی بیمار تحت بیحسیهایی مانند بلوک عصبی به سمت خارج چرخانده میشود و فشار رو به جلو بر روی سر استخوان شانه اعمال میشود.
جراحی بسته
دررفتگی کتف بعضی از افراد، رباطها، تاندونها و سایر بافتها را پاره میکند. جراحی برای ترمیم بافتهای آسیبدیده تحت بیحسی عمومی انجام میشود. یکی از تکنیکهای معمول، جراحی نازک است که در آن از برشها(شکافها) کوچک و لوله نازک مجهز به نور که در یک انتهای این لوله فلزی یک دوربین فیلمبرداری بسیار دقیق قرار گرفته است(آرتروسکوپ)، استفاده میشود.
توانبخشی غیر جراحی
بیماران ممکن است پس از تجربه دررفتگی کتف، خدمات فیزیوتراپی دریافت کنند. در این موارد تراپیست تورم و درد را درمان میکند و با استفاده از یخ، ضربات آهسته و پیوسته تقویتکننده، تحریک الکتریکی و دورههای استراحت به کاهش تنش موجود در ساختار ملتهب کمک میکند. علائم در فاز حاد مورد توجه قرار میگیرند، اما در بیثباتی مزمن شانه، حرکات بیشتر بر بازگرداندن عملکرد طبیعی بهجای از بین بردن علائم متمرکز هستند. تمرینهای ورزشی برای کمک به شما در بازگرداندن محدوده حرکتی طبیعی مفاصل و عضلات مورداستفاده قرار میگیرند. انجام تمرینهای دامنه حرکتی با هدف بازیابی هرچه سریعتر توانایی حرکتی کامل اطراف شانه، بلافاصله آغازمیشود. این تمرینها شامل بکارگیری کشش و حرکات آرام در محدوده کامل حرکتی دردسترس است. جهت بهبود وضعیت، ثبات شانه و کنترل طبیعی حرکات، همزمان با از بین رفتن علائم و بهبود توانایی، شما به سمت تمرینهای ورزشی پیچیدهتر هدایت خواهید شد.
خم کردن شانه
در حالت نشسته قرار بگیرید. بازوی آسیبدیده خود را با دست دیگر از زیر آرنج بگیرید. بهآرامی به جلو خم شوید. بازوی خود را تا هنگامی که درد به شما اجازه میدهد به سمت بالا و پایین حرکت دهید.
ابداکشن شانه
در حالت نشسته قرار بگیرید. بازوی آسیبدیده خود را با دست دیگر از زیر آرنج بگیرید. به آرامی به جلو خم شوید. بازوی خود را تا هنگامی که درد به شما اجازه میدهد به طرفین حرکت دهید.